تحلیل گفتمان ادیان در مناظره امام رضا(ع) با علمای دین مسیح و یهود

محور مناظرات معروف امام رضا(ع) در مرو که میان آن حضرت و بزرگان دو دین مسیحیت و یهودیت رخ داد، قضیه «الوهیت حضرت عیسی(ع)» است. در این مناظره، امام علیه این مدعا چندگونه استدلال اقامه فرمودند: استدلالهای مستقیم در نفی الوهیت حضرت عیسی(ع)، استدلال های غیرمستقیم در قالب اثبات نبوت حضرت عیسی(ع) و اثبات نبوت حضرت محمد(ص).      امام رضا(ع) از دلالت های معنایی و زبانی  برای اثرگذاری در مخاطب و اقناع  وی و خنثی کردن استدلال او بهره می برد. در این میان استفاده از تأکید و ادوات انسجامی و به کارگیریافعال خاص و صیغه های ویژه آن فعل در برجسته سازی کلام نقش به سزایی دارد همچنانکه عبور سریع و بدون تأکید یا به کارگیری الفاظی که بارمعنایی کمی دارند، در به حاشیه راندن برخی مفاهیم اثرگذاراست. برخی از این دلالت ها درون متنی و به صورت ویژه زبانی است و برخی دیگر برون متنی و متأثر از بافت موقعیتی و نوع نگاه و باورهای مخاطب است. پژوهش حاضر با روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و نیز با استفاده از رویکرد تحلیل گفتمان بر پایه برجسته سازی و حاشیه رانی ایدئولوژیک ون دایک، به تحلیل تطبیقی مناظره امام رضا(ع) و جاثلیق در اثبات نبوت پیامبر(ص) می پردازد